WIELKI CZWARTEK – DZIEŃ KAPŁANA
gromadzą się w swoich parafiach na ceremoniach Triduum Paschalnego.
Niewielu ma okazję uczestniczyć we Mszy św. Krzyżma, w której czasie
biskup konsekruje krzyżmo i błogosławi oleje.
Liturgia ta odbywa się zwykle w katedrze, gdzie przed południem w
Wielki Czwartek gromadzą się kapłani wraz ze swoim ordynariuszem.
Wyrażają przez to wzajemną jedność. Jeżeli wierni ze swymi pasterzami
mają trudności w zgromadzeniu się w Wielki Czwartek, mogą uczestniczyć
w tej ceremonii w innym dniu. Taka sytuacja zachodzi najczęściej w
krajach misyjnych, gdzie diecezje obejmują swymi granicami ogromne
przestrzenie. Ważne, by obrzęd błogosławienia olejów miał miejsce w
czasie poprzedzającym Wielkanoc. Jeśli w Noc Paschalną sprawuje się
sakramenty wtajemniczenia (chrzest i bierzmowanie), należy użyć nowego
krzyżma i oleju katechumenów.
Chrześcijaństwo wiedziało od początku o posługiwaniu się oliwą w
celach związanych z kultem u Greków i Rzymian. Chcąc jednak lepiej
zrozumieć symbolikę tego obrzędu, warto odwołać się do jego pierwotnego
znaczenia w obszarze kultury śródziemnomorskiej. Oliwa była zawsze
artykułem spożywczym, ale też pielęgnowała skórę, była używana do
lampek oliwnych oraz jako lek dezynfekujący rany i łagodzący ból.
Prawie wszystkie zastosowania oliwy w życiu świeckim mają swoje
dzisiejsze odniesienie do liturgii. I tak ze względów leczniczych stała
się odpowiednią materią do sakramentu namaszczenia chorych. Z tego
samego powodu ? grzech jest chorobą duszy ? używa się oleju przy
udzielaniu sakramentu chrztu, który uwalnia od grzechu. Tak jak lampa
oliwna daje światło, tak również kapłani, którzy są namaszczani na swój
urząd ? mają być ?światłością świata”. Dlatego przy ich wyświęcaniu
używa się także olejów.
Liturgia zna trzy rodzaje olejów, którymi się posługuje przy
sprawowaniu sakramentów oraz przy innych okazjach: olej chorych, olej
katechumenów, używany przy udzielaniu sakramentu chrztu, oraz olej
krzyżma. Ten ostatni jest mieszaniną naturalnej oliwy lub oleju
roślinnego z wonnościami (najczęściej z balsamem). Krzyżmo różni się od
pozostałych olejów swoim najszerszym zastosowaniem w Kościele i jest
szczególnie uroczyście poświęcane. Używane jest przy chrzcie,
bierzmowaniu i do święceń kapłańskich. Służy też do namaszczania
ołtarza i ścian kościoła.
Znaczenie poświęcenia olejów podczas Mszy św. Krzyżma w Wielki
Czwartek może być lepiej zrozumiałe po odczytaniu biblijnej symboliki
namaszczania. Już w Starym Testamencie namaszczano arcykapłanów,
kapłanów, proroków i królów. Ten obrzęd wiązał się od początku z
oczekiwanym Mesjaszem. Wskazuje na to imię ?Mesjasz”, które znaczy
dosłownie ? ?namaszczony”.
W każdym przypadku namaszczania zachodzi bardzo wyraźna przemiana.
Osoba czy jakiś przedmiot tracą swój dotychczasowy świecki charakter.
Zostają włączone do sfery sacrum. Zaczynają pełnić inną, religijną
funkcję. Warto o tym pamiętać, uczestnicząc w Wielki Czwartek we Mszy
św. Krzyżma albo jednocząc się duchowo z duszpasterzami zgromadzonymi
wokół biskupa w katedrze. Jesteśmy namaszczani przy chrzcie tym samym
olejem, którym namaszcza się świątynię. Z jednej strony jest to powód
do dumy, z drugiej do większej odpowiedzialności za tę nową godność.