Świętych Męczenników Jana i Pawła w Mikołajewie

adres
Miejscowości należące do parafii
Msze Święte
Dane o parafii
Osoby

Rys historyczny: Nazwa wsi Mikołajew pochodzi prawdopodobnie od rodziny Mikołajewskich, zamieszkującej te tereny od najdawniejszych czasów. Pod koniec XVI w. wieś nazywała się Mikołajewo. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1603 r. Wówczas to biskup poznański Wawrzyniec Goślicki, wizytujący parafię sochaczewską, przybył do Mikołajewa, aby zobaczyć
tutejszą filialną kaplicę-kościółek pw. Świętej Trójcy. Murowaną, niewielkich rozmiarów kaplicę, posiadającą trzy ołtarze, ufundowała i wspomogła osiemdziesięcioma kopami zboża Anna Mikołajewska. W roku wizytacji biskupiej był on w dobrym stanie, z wyjątkiem dachu, który przeciekał. Ówczesny dziedzic wsi, Łukasz Mikołajewski, utrzymywał przy nim księdza. Nie wiemy co później stało się z kaplicą. W 1815 r. nie ma już o niej wzmianki, natomiast pojawia się informacja o kaplicy we wsi Skotniki. Prawdopodobnie Łuszczewscy, nowi właściciele Mikołajewa, przenieśli kaplicę do swojej rezydencji w Skotnikach. Na początku XIX w. Jan Paweł Łuszczewski postanowił na miejscu dawnej kaplicy w Mikołajewie, w tzw. Poświętnem, wybudować murowany kościół i założyć nową parafię. Plany te skomplikowała jego śmierć 4 VII 1812 r. Prawny opiekun dzieci właściciela Mikołajewa, radca Stanu Królestwa Polskiego Józef Netrebski, mając wypełnić wolę zmarłego odnośnie nowej parafii zwrócił się w tej sprawie do arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego Ignacego Raczyńskiego, prymasa Polski, obiecując ufundować i wybudować kościół parafialny w Mikołajewie. Wobec tego prymas, zarządzeniem z dnia 26 VI 1815 r., postanowił erygować nową parafię.

26 VII 1815 r. została powołana fundacja dla budowy kościoła. Według jej postanowień inwentarz kaplicy w Skotnikach został przeznaczony na rzecz kościoła parafialnego, natomiast radca Netrebski zobowiązał się do wzniesienia świątyni w Mikołajewie i przeznaczenia odpowiednich funduszy na utrzymanie przy niej kapłana i jego następców. Dekretem z dnia 20 XI 1815 r. prymas Raczyński erygował w Mikołajewie parafię pw. świętych Jana i Pawła, męczenników, która objęła m. in. wsie: Mikołajew, Kawęczyn, Skotniki i Strugi, wyłączone z parafii sochaczewskiej. Pierwszym administratorem był proboszcz z Szymanowa, ks. Melchior Gromulski. W myśl wskazań dekretu erekcyjnego aż do ukończenia budowy kościoła nabożeństwa parafialne odbywały się w Skotnikach, w drewnianej kaplicy przerobionej z domu mieszkalnego. Kościół, stojący do dzisiaj, wzniesiono w latach 1815-1821. Z upoważnienia biskupa lubelskiego i administratora archidiecezji warszawskiej Wojciecha Skarszewskiego poświęcił go 19 I 1824 r. kanonik łowicki, dziekan sochaczewski, proboszcz parafii Młodzieszyn, ks. Wawrzyniec Kruszewski. Obok kościoła wzniesiono dzwonnicę. Nowa parafia w 1821 r. liczyła 960 parafian.

Sam kościół w Mikołajewie został zbudowany w stylu klasycystycznym z domieszką baroku. Jest to budowla murowana z cegły, jednonawowa. Kościół posiada trzy ołtarze. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Pana Jezusa Ukrzyżowanego, a obok na ścianie obraz patronów kościoła: świętych Jana i Pawła. W ołtarzach bocznych znajdują się obrazy-wota dziękczynne za ochronienie kościoła od zniszczeń w czasie I wojny światowej. W lewym umieszczono obraz Chrystusa z Gorejącym Sercem, a w prawym Matki Bożej Częstochowskiej. Uwagę zwraca barokowa ambona z pierwszej połowy XIX w. W kościele znajdują się liczne tablice epitafijne i pamiątkowe.

Siedem kilometrów od Mikołajewa, gdzie organizowana była parafia, leży wieś Białynin Nowy i Białynin Stary. Znajdował się tu drewniany kościół wybudowany w XV w. W 1670 r. został on konsekrowany przy istniejącej już parafii Białynin. Fundatorem kościoła była prawdopodobnie rodzina Białyńskich herbu Lubicz. Jeszcze w 1603 r. kościół posiadał dokument z 1477 r., w którym ówczesny biskup poznański Andrzej z Bnina nadał mu dziesięciny z kilku okolicznych wsi. Ówczesny drewniany kościół pw. św. Małgorzaty i św. Wawrzyńca posiadał dwie kaplice: Plichtów i Białyńskich, w których prawdopodobnie znajdowały się groby przodków tych rodzin. obok kościoła znajdowała się plebania i zabudowania gospodarcze. Kiedy powstała parafia w Mikołajewie odłączono do niej kilka wsi z parafii białynińskiej. Z uwagi na zły stan kościoła i brak funduszy na utrzymanie kapłana arcybiskup warszawski Szczepan Hołowczycz (1819-1823) dekretem z dnia 5 V 1820 r. rozwiązał parafię w Białyninie. Grunty parafialne rozparcelowały władze carskie, a wieś Białynin włączona została do parafii Mikołajew. Na skutek oporu dziedziców Białynina dekret arcybiskupi wszedł w życie dopiero 1 I 1841 r. mocą reskryptu Rządu Gubernialnego Mazowieckiego. Po parafii Białynin pozostał tylko cmentarz.

Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski