św. Jana Chrzciciela w Łęgonicach
26-420 Nowe Miasto n. Pilicą
08:00, 11:30
Dni powszednie:
08:00, 17:00
08:00, 11:30
Dni powszednie:
08:00, 17:00
16 sierpnia - św. Rocha
25 listopada - bł. Matki Franciszki Siedliskiej
Rys historyczny: Już w XII w. Łęgonice należały do arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, co potwierdza bulla Innocentego II z 1136 r., zatwierdzająca posiadłości arcybiskupów gnieźnieńskich. Oni to w XIII w. fundowali pierwszy łęgonicki kościół pw. św. Jana Chrzciciela oraz erygowali przy nim parafię. Dane źródłowe z początku XVI w. informują, iż oprócz proboszcza pracowało w parafii dwóch wikariuszy, utrzymywanych z plebańskiego stołu. Z zapisków z lat 1521 i 1541 wiadomo, że beneficjum parafialne było wcielone do uposażenia miejscowego oficjalatu okręgowego, który w mieście Łęgonice miał siedzibę od XIV do XVI w. W 1623 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński Wawrzyniec Gembicki, prymas Polski, oddał Łęgonice na wieczystą własność Metropolitalnej Kapitule Gnieźnieńskiej. Tego samego roku darowiznę tę potwierdził król Zygmunt III Waza oraz w 1633 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński Jan Wężyk, prymas Polski. W 1725 r. wybudowano drugi kościół, drewniany, przy którym w połowie XVIII w. (1762 r.) duszpasterzował pleban z tytułem jego rektora (proboszczem była Kapituła Gnieźnieńska), wraz z wikariuszem. Kościół ten przetrwał do dzisiaj.
Jest to orientowana, drewniana budowla o konstrukcji zrębowej, oszalowana, przykryta dwuspadowym dachem. Prostokątna nawa, z węższym prezbiterium, została wielobocznie zamknięta i przedłużona zakrystią. od nawy odchodzą dwie kruchty. W barokowym ołtarzu głównym znajduje się obraz „Chrystus w otoczeniu aniołów i świętych”. Po jego obu stronach stoją rzeźby świętych Apostołów Piotra i Pawła. Na tęczowej belce umieszczono rokokowy krzyż. Dwa ołtarze boczne, po lewej i prawej stronie prezbiterium, mieszczą obrazy: św. Jana Chrzciciela w polu centralnym i bł. Franciszki Siedliskiej na drugiej kondygnacji oraz Matki Bożej Częstochowskiej w polu centralnym i bł. Honorata Koźmińskiego na drugiej kondygnacji. Na szczególną uwagę zasługuje chrzcielnica z X w., pełniąca dziś funkcję kropielnicy oraz haftowane srebrem ornaty i baldachim, wykonane ze zdobytych chorągwi tureckich, a także piszczałko we organy, które w roku 1999 przeszły kapitalny remont. W kruchcie swoje miejsce znalazły dwa feretrony: z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Dominika oraz z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Jakuba. Ponad boazerią, która otula całe wnętrze kościoła, znajdują się rzeźbione w jasnym drewnie stacje Drogi Krzyżowej. W latach 1965, 1983-1989 oraz 2001 w kościele dokonano wiele prac renowacyjnych i remontowych.
Na terenie parafii, w Roszkowej Woli, znajduje się kościółek filialny pw. bł. Matki Franciszki Siedliskiej. Jest to jednonawowa, murowana kaplica, której budowę rozpoczęto 20 IV 1986 r. Tego dnia poświęcono plac budowy oraz krzyż, będący dziełem Kazimierza Januszka i uroczyście odprawiono pierwszą Mszę św., by następnego dnia rozpocząć prace fundamentowe. 30 X 1989 r. arcybiskup metropolita gnieźnieńsko-warszawski Józef kard. Glemp, prymas Polski, dokonał uroczystej konsekracji kaplicy i nadał jej (jako pierwszej na świecie) wezwanie bł. Matki Franciszki Siedliskiej. W mury tworzące prezbiterium włączono fragmenty cegieł pochodzące z dworu rodziny Siedliskich. Ołtarz główny poświęcony został patronce. oprócz obrazu znajduje się w nim najcenniejszy skarb: relikwie błogosławionej. 1 XII 1996 r. poświęcono Drogę Krzyżową, dar miejscowych rodzin, a 18 VII 1997 r. obiekt został przekazany Zgromadzeniu Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. Siostry najpierw zajęły część mieszkalną, a w 2001 r. osiedliły się na stałe, urządzając dom zakonny.
Niespełna 2 km od Łęgonic znajduje się Górka Zgody, na której 31 VII 1666 r. nastąpiło pojednanie rokoszan pod przywództwem Jerzego Lubomirskiego z królem Janem Kazimierzem. Zawarto wówczas kompromisową ugodę, kładącą co prawda kres domowej wojnie, ale wstrzymującą proces reform niezbędnych do wydźwignięcia Rzeczypospolitej z kryzysu, w jakim znalazła się po wojnie ze Szwecją (1655-1660). Na pamiątkę tejże ugody postawiono w tym miejscu drewnianą kaplicę pw. św. Rocha, która w roku 1858 została prze budowana na murowaną, lecz po 66 latach, podczas wojny, doszczętnie zniszczona. W roku 1928 budynek odbudowano, ale po niespełna 20 latach spłonął od uderzenia pioruna. Wzniesiony w całości z cegły w 1947 r., jednonawowy z absydą i z czterema małymi kaplicami bocznymi, stoi do dziś. Wnętrze ozdobił artysta malarz Zbigniew Zieliński malowidłami w stylu wycinanek ludowych, z czternastoma postaciami świętych. Centralną ścianę prezbiterium zdobi wizerunek św. Rocha, patrona chorych, który do dzisiaj czczony jest na Ziemi Łęgonickiej. W podziękowaniu za cudowny powrót do zdrowia ks. proboszcza Nieporskiego, w 1737 r., sprowadzono tu relikwie Świętego Krzyża, a także powstała pustelnia. Do kaplicy pielgrzymują liczne grupy wiernych, szczególnie w dzień odpustu, tj. 16 sierpnia.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski