św. Bartłomieja w Rybnie

adres
Miejscowości należące do parafii
Msze Święte
Dane o parafii
Osoby

Rys historyczny: Nazwa Rybno ma cechy topograficzno-kulturowe i w tym brzmieniu występuje na terytorium Polski w ok. dwudziestu przypadkach. Miejscowość pod Sochaczewem wzięła swą nazwę zapewne od obszaru, którego rzeki i strumienie obfitowały w ryby. Nie wiadomo dokładnie kiedy powstała. Po raz pierwszy Rybno poświadczone jest w 1368 r., w dokumencie wystawionym przez księcia mazowieckiego Ziemowita III w Sochaczewie, mówiącym o konieczności płacenia dziesięciny. Fundację najstarszego kościoła należy upatrywać nawet w XIII w. Musiał on obsługiwać większe skupisko ludzi, na co wskazują znaleziska archeologiczne, pochodzące z północno-wschodniego skraju wsi. Obrzeże erozyjnego ostańca u zbiegu rzeczek Witoni
i Lutomii nosi nawet znamienną nazwę „Łysa Góra”.

Przez wieki Rybno było gniazdem rodowym starej mazowieckiej rodziny, tytułującej się herbem Radwan i Sulima, która następnie przyjęła nazwisko Rybińskich. Jednym z potomków rodu był Jan Rybiński, kanonik gnieźnieński, o którym pierwszą wzmiankę znajdujemy już w 1512 r. W rejestrach poborowych z 1519 r. jest mowa także o jego rodzinie. Z Rybna pochodził Paweł Klemens Rybiński, który w 1404 r. został pierwszym proboszczem parafii Świętego Ducha w Łowiczu. Jeden z Rybińskich był także proboszczem w Rybnie, został jednak zabity w 1529 r. przez swego brata, dziedzica Mikołaja Rybińskiego. Według prawdopodobnych przekazów kościół parafialny w Rybnie istniał już w 1363 r. Nie mamy dokumentów stwierdzających kto pierwotnie erygował parafię. Przyjmuje się, że mogła być powołana do istnienia w 1342 r. Wszystko wskazuje na to, że fundatorami byli właśnie Rybińscy.

Kolejne wzmianki o istnieniu parafii pochodzą z lat 1418-1420. Z akt konsystorza poznańskiego wiadomo, że 22 III 1514 r. w kościele tym miała miejsce erekcja ołtarza. W dwadzieścia lat później, tj. w 1534 r. został zbudowany drugi kościół. Przypuszcza się, że jego fundatorem była szlachecka rodzina Szwarockich z pobliskiego Szwarocina. Niestety, jeszcze tego samego roku kościół uległ zniszczeniu w wyniku pożaru. Budowę nowego kościoła podjął miejscowy proboszcz, ks. Mikołaj Miłkowski, który wyjednał u biskupa poznańskiego Jana Latalskiego (1525-1536) ponowny akt erekcji parafii pw. Matki Bożej, św. Bartłomieja Apostoła i Dziesięciu Tysięcy Żołnierzy Męczenników, wystawiony 4 VII 1534 r. Wizytujący parafię w 1603 r. biskup poznański Wawrzyniec Goślicki zastał kościół bardzo stary: antiqua et vetusta, jak mówi zapis. Posiadał cztery ołtarze. Przy kościele stał budynek szkoły, w dobrym stanie materialnym, lecz uczęszczało do niej bardzo mało dzieci. W czasie potopu szwedzkiego i najazdu wojsk księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego (1655-1657) kościół uległ zniszczeniu. Nową świątynię wystawił dopiero w 1688 r. Ludwik Jasiński. W 1672 r. Rybno zostało nabyte przez Zabłockich herbu Łada, a w 1789 r. cześnik gostyniński Stanisław Zabłocki osadził w swoich dobrach kolonistów niemieckich.

Pod koniec XVIII w. pojawili się nowi właściciele Rybna. Jako dziedzic wymieniony jest Antoni Łączyński, podstoli sochaczewski, a od 1778 r. chorąży gostyniński. Jeden z jego synów, Maciej Łączyński herbu Nałęcz, starosta gostyniński, został dziedzicem Kiernozi. Łączyńscy prawdopodobnie zbudowali w Rybnie, w latach 1804-1806, pierwszy murowany kościół w stylu klasycystycznym, istniejący do dzisiaj. Tradycja głosi, że Napoleon Bonaparte, idąc na Moskwę, modlił się w tym kościele. Warto też wspomnieć, że Maciej Łączyński był ojcem Marii (właściwe imię: Marianna), przyszłej pani Walewskiej, kochanki Napoleona. Kościół, staraniem ks. Antoniego Żochowskiego, został poświęcony w 1816 r.

Dzisiaj ten klasycystyczny, murowany budynek posiada jedną nawę. Za prezbiterium znajduje się zakrystia z przybudówkami z 1909 r., zbudowana dzięki fundacji dziedzica Jasieńca, Józefa Modlińskiego. W świątyni są trzy drewniane ołtarze, pochodzące z pierwszej połowy XIX w., fundowane przez miejscowych dziedziców, a gruntownie przekształcone w 1909 r. Mieszczą w sobie przemalowane obrazy: w lewym ołtarzu Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej oraz św. Józefa, z początku XIX w., w prawym ołtarzu św. Tekli, również z tego okresu; w lewym bocznym ołtarzu, nad tabernakulum, obraz św. Joachima i św. Anny, prawdopodobnie z połowy XVIII w.

Na uwagę zasługuje rzeźbiona w drewnie, polichromowana figura św. Onufrego z XVIII w., wielki, drewniany ołtarz z obrazem św. Bartłomieja i św. Józefa, malowany przez Franciszka Ejsmonda, z 1909 r. oraz chrzcielnica z baldachimem i obrazem św. Jana Chrzciciela z pierwszej połowy XIX w. Wyróżnia się zwłaszcza ambona z początku XVIII w., pochodząca z kościoła św. Benona z Warszawy, która po kasacie zakonu redemptorystów drogą kupna znalazła się po roku 1808 w Rybnie. Z tej ambony, na której są wyrzeźbione symbole Ewangelistów i sceny z życia Warszawy, przemawiał św. Klemens Dworzak, późniejszy apostoł Wiednia. Nowy ołtarz soborowy, konfesjonały i ławki, a także na nowo umeblowana zakrystia harmonizują ze stylem kościoła. Przed frontem świątyni stoi piętrowa dziewiętnastowieczna dzwonnica w stylu klasycystycznym, w której niegdyś były zawieszone dwa duże dzwony, wykonane kosztem 2500 rubli za sprawą włościanina Wojciecha Wojciechowskiego. Sprowadzono je w 1899 r., a poświęcenia dokonał arcybiskup metropolita warszawski Wincenty Teofil Chościak-Popiel (1883-1912). Oba dzwony zabrali Niemcy 15 II 1915 r. Kościół kilkakrotnie odnawiano (1877, 1881, 1909, 1953).

Obecnie jest wyremontowany, posiada nową polichromię i nowe fundamenty izolujące wilgoć. Polichromię wykonał toruński artysta A. Goss. Świątynia staraniem budowniczego, ks. Antoniego Żochowskiego, była poświęcona w 1816 r., ale nie konsekrowana. Według dawnych przepisów liturgicznych nie wolno było konsekrować kościoła z drewnianym ołtarzem, a właśnie taki miał kościół w Rybnie. Wobec powyższego biskup łowicki Alojzy Orszulik SAC wyraził zgodę na konsekrację kościoła po gruntownym remoncie. Aktu konsekracji dokonał 27 VIII 1994 r. biskup pomocniczy łowicki Józef Zawitkowski.

Na terenie parafii, w Erminowie, znajduje się kaplica pobudowana w 1995 r. staraniem ks. Władysława Furmańskiego, w której odbywają się niedzielne Msze św.

Od 2001 r. w Rybnie istnieje Wspólnota Sióstr Służebnic Bożego Miłosierdzia. Za swoją duchową założycielkę Wspólnota uważa św. S. Faustynę Kowalską, która nie tylko zainspirowała jej powstanie, ale także podała wszystko, co dotyczy celu, zadań, życia, formacji i organizacji Wspólnoty, zarówno od strony duchowej, jak i materialnej.

Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski