Rys historyczny: Najstarsza wzmianka źródłowa o parafii pochodzi z 1413 r. i odnotowuje śmierć jej pierwszego proboszcza. Pozwala to wnioskować, iż parafia w Lubani powstała przed tymże rokiem, prawdopodobnie na początku XIV w. Początkowo istniał drewniany kościół pw. św. Andrzeja, w roku 1635 dobudowano do niego kaplicę poświęconą Aniołowi Stróżowi. Na początku XVII w. (1603 r.) Lubania należała do Anny Laskowskiej, a stojący tu kościół był drewniany, z trzema ołtarzami i kaplicą pw. św. Andrzeja Apostoła. Przy parafii istniała także szkoła. W 1635 r. niejaki Miastomiacki, ówczesny właściciel Lubani, dobudował do kościoła drugą kaplicę pw. Najświętszej Maryi Panny, św. Anioła Stróża i św. Jana Chrzciciela, przy której ufundował Bractwo św. Anioła Stróża.

W XVIII w., gdy kościół spłonął, w 1770 r. wzniesiono z fundacji Anny i Macieja Szymańskich nową świątynię, którą w sto lat później, tj. w 1875 r., ponownie strawił pożar. Do czasu odbudowania kościoła nabożeństwa odbywały się w przycmentarnej kaplicy, istniejącej do dziś. Budowy nowej, obecnej świątyni, podjął się ks. Jan Chojnacki. Rozpoczęła się w 1883 r. i trwała 10 lat. W roku 1905 kościół konsekrował biskup sufragan warszawski Kazimierz Ruszkiewicz.

Murowana, jednonawowa budowla, zakończona wieżą i dwiema basztami, została wybudowana w stylu neogotyckim według projektu Konstantego Wojciechowskiego. Cały wewnętrzny wystrój z dębowego drzewa utrzymany jest w jednolitym, neogotyckim stylu, dzięki ks. Franciszkowi Wojewódzkiemu. ołtarz główny pochodzi z 1912 r., w jego centrum znajduje się opuszczany obraz Przemienienia Pańskiego, pędzla Ignacego Łukasiewicza, za nim figura Najświętszego Serca Pana Jezusa. Nad mensą ołtarza, na filarach, stoją figury biskupów męczenników, głównych patronów Polski: św. Wojciecha i św. Stanisława. okna prezbiterium zdobią witraże: św. Józefa oraz św. Andrzeja. Ołtarze boczne poświęcono św. Antoniemu z Padwy i Matce Bożej Częstochowskiej.

Do wyposażenia kościoła należy także: ambona z płaskorzeźba mi Ewangelistów i Apostołów, chrzcielnica, rzeźbiony krzyż (wotum wdzięczności za ustąpienie zarazy), dwa konfesjonały oraz stacje Drogi Krzyżowej z 1907 r. Szczególnie cenne są organy wykonane przez firmę Hartman w 1910 r., które wyremontowano w 2008 r. Kościół został zaliczony do zabytków budownictwa sakralnego.

Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski