Matki Bożej Królowej Polski w Spale
97-215 Inowłódz
09:00, 11:00, 19:00
Dni powszednie:
19:00 (maj-sierpień)
09:00, 11:00, 17:00
Dni powszednie:
17:00 (wrzesień-kwiecień)
Rys historyczny: Do XX w. nie było w Spale żadnego kościoła. Po pierwszej wojnie światowej gospodarzem Spały został Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926. To on był pomysłodawcą wzniesienia kościółka w miejscu po zburzonych carskich koszarach. Projekt i budowę kościoła zlecono arch. Kazimierzowi Skórewiczowi (1866-1950), pełniącemu wówczas funkcję kierownika Zarządu Gmachów Reprezentacyjnych w Ministerstwie Robót Publicznych. Podczas wmurowania kamienia węgielnego w dniu 9 VI 1923 r. powstał „Akt założenia kamienia erekcyjnego kaplicy w Spale”, w którym czytamy: „Roku Pańskiego 1923, pontyfikatu papieża Piusa XI roku trzeciego, założona została przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Stanisława Wojciechowskiego kaplica pw. Matki Boskiej Królowej Korony Polski w Spale, Archidiecezji warszawskiej, zarządzanej przez kardynała Alexandra Krakowskiego arcybiskupa. Projekt sporządził, kaplicę budował Kazimierz Skórewicz, architekt. Poświęcenia fundamentów w dniu 9 czerwca dokonał kapelan prezydenta Rzeczypospolitej prałat Marian Tokarzewski.” Konsekracja kaplicy odbyła się w sierpniu 1923 r., dokonał jej prymas Edmund Dalbor. W zamierzeniu zleceniodawcy kaplica wybudowana w centrum carskiej osady myśliwskiej miała być nie tylko prywatną kaplicą głowy państwa polskiego, ale miała też z symbolizować polską obecność w tym historycznym miejscu. Była to pierwsza świątynia wzniesiona na terenie Spały.
Po zamachu majowym nowy gospodarzem Spały został Ignacy Mościcki, który tak ukochał to miejsce, że nazwano je „drugim Belwederem”; prezydent spędzał tu tyle samo czasu co w Warszawie. Prezydent Mościcki zrobił wiele dla Spały i jej świetności. Spalski kościółek właśnie prezydentowi Mościckiemu zawdzięcza najcenniejsze elementy swojego wyposażenia. W 1927 r. kaplica zyskała osiem witraży, zaprojektowanych przez Jana Winiarza i wykonanych przez krakowską firmę Żeleńskiego. Przedstawiają one Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny, Boże Narodzenie, Świętą Rodzinę, Ucieczkę do Egiptu, Cud w Kanie Galilejskiej, Ukrzyżowanie, Zesłanie Ducha Świętego i Matkę Boską Królową Korony Polski. W 1933 r. leśnicy polscy ufundowali rzeźbiony ołtarz św. Huberta oraz nadbudowę ołtarza z postacią Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej. Ołtarz został poświęcony 3 XI 1933 r., w dniu św. Huberta (patrona myśliwych).
Kościółek szczęśliwie przetrwał lata II wojny światowej, jednak od 1948 r. był nieczynny. Przejął go Fundusz Wczasów Pracowniczych. Po kilku latach udostępniono go wiernym jako kościół filialny parafii Inowłódz. W 1978 r. wnętrze kościoła ozdobiła droga krzyżowa, wykonana w drzewie przez Czesława Winczatyka z Warszawy. Wreszcie 1 V 1985 r. arcybiskup metropolita gnieźnieńsko-warszawski Józef kard. Glemp erygował przy kościele w Spale parafię pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej. Do dzisiaj kościół w Spale pozostał w stanie niezmienionym. Uznano go za zabytek architektury sakralnej.
Obok kościoła parafialnego, w lutym 1992 r., wzniesiono ołtarz polowy, upamiętniający 50. rocznicę powstania Armii Krajowej. 7 VI 1992 r. biskup pomocniczy łowicki Józef Zawitkowski poświęcił i oddał ołtarz do użytku. Ołtarz, nazywany kościołem polowym, ustawiony jest na niewielkim podwyższeniu, w szałasowej obudowie, na której tylnej ścianie zawieszono ryngraf Matki Bożej, rzeźbiony w drewnie. Na kolumnach ołtarza zawieszone są rzeźby dwóch krzyży: Armii Krajowej i Harcerski. Z prawej strony ołtarza umieszczono siedmiometrowy krzyż drewniany z rzeźbą Chrystusa ukrzyżowanego. Po bokach placu ustawiono rzędy słupów, pojedynczo zadaszonych, na których zawieszone są stacje Męki Pańskiej. Tradycyjnym obrazom męki Chrystusa nadaje specjalny charakter inne niż zwykle nazewnictwo, a także przypisana do każdej stacji data, mająca ścisły związek z losami Polski i dziejami Armii Krajowej. Z tych względów Stacjom nadano nazwę „Droga Krzyżowa Armii Krajowej”.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski