św. Stanisława Biskupa w Wiskitkach

adres
Miejscowości należące do parafii
Msze Święte
Dane o parafii
Osoby

Rys historyczny: Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiają się w źródłach historycznych w 1221 r., kiedy to książę Konrad Mazowiecki wystawił w Wiskitkach akt darowizny wsi Koskowo dla klasztoru czerwińskiego. W 1595 r. król Zygmunt III nadał Wiskitkom prawa miejskie. Najprawdopodobniej nie był to pierwszy przywilej lokacyjny, gdyż już od XIV w. osada jest nazywana na przemian miastem i wsią. Jako datę wcześniejszej lokacji podaje się rok 1349. W 1870 r. Wiskitki utraciły prawa miejskie. Powstanie parafii w Wiskitkach datuje się na XIII w. i było zapewne dziełem książąt mazowieckich. Z pewnością istniała już ona w XV w., albowiem w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu znajduje się spis dziesięcin przyznanych w roku 1426 miejscowemu kościołowi parafialnemu, a w aktach biskupich, pod datą 1517 wpisane są z rozkazu ówczesnego biskupa poznańskiego prawa Stanisława z Raczyciewic do kościoła wiskickiego. Kościół ten na skutek starości był w drugiej połowie XVI w. kilkakrotnie naprawiany, aż wreszcie spłonął. W latach 1572-1585 nowy kościół pw. św. Stanisława biskupa wzniósł ówczesny proboszcz, ks. Wawrzyniec Goślicki. On to w 1603 r., już jako biskup poznański, wizytował świątynię. Musiał się chyba mocno rozczarować widokiem jaki zastał, gdyż jej stan był opłakany. Dach przeciekał, a podłoga z cegieł była tylko w prezbiterium. Przy kościele istniała niewykończona jeszcze w 1603 r. kaplica Maciejowskich, którą wystawiła Jadwiga Maciejowska, wojewodzina lubelska i tu została pochowana.

Po roku 1603 kościół uległ częściowemu spaleniu. Odbudowy świątyni dokonał ówczesny proboszcz, ks. Jan Raciborski. W październiku 1630 r. biskup poznański Maciej Łubieński dokonał jej poświęcenia pw. św. Stanisława biskupa i Wszystkich Świętych. Przy kościele wiskickim istniało fundowane w 1543 r. kolegium mansjonarzy, złożone z pięciu księży, mające dziesięć grzywien uposażenia i dziesięciny z rozmaitych wsi. Maciej Łubieński, ówczesny biskup poznański, ustanowił tu w 1628 r. Archikonfraternię Różańcową, oddając zwierzchność nad nią miejscowemu proboszczowi. W 1603 r. wizytator zanotował także istnienie przy kościele szkoły liczącej wielu uczniów ze względu na liczbę mieszkańców. Uposażenie miejscowych proboszczów było dość znaczne. Z tych względów o probostwo wiskickie, podległe bezpośrednio mecenatowi królewskiemu, zabiegano usilnie. Król tradycyjnie na ten urząd wyznaczał swoich osobistych sekretarzy, będących jednocześnie prałatami katedralnymi lub kolegiackimi. Przykład stanowi wspomniany ks. Wawrzyniec Goślicki, dyplomata i polityk, późniejszy biskup poznański (1601-1609). Według tradycji ustnej w Wiskitkach istniały jeszcze dwie inne świątynie: jedna pw. Św. Krzyża, a druga – św. Wawrzyńca. O pierwszej nie ma żadnych wiadomości źródłowych, natomiast tę drugą, drewnianą, miał ufundować król Zygmunt Stary w 1534 r. Znajdowała się ona w rejonie dzisiejszego cmentarza katolickiego. Opiekowali się nią mansjonarze z kościoła parafialnego, sprawując w niej liturgię dwa razy w tygodniu. Podobno w 1616 r. kościółek był jeszcze w dobrym stanie. Do jego upadku przyczynił się późniejszy proboszcz Mikołaj Duperoi, przybyły z Francji, nie znający języka polskiego i nie rezydujący w Wiskitkach. On to, dla własnych celów, wyjął ze świątyni ceglaną podłogę. Informuje o tym wizytacja kanoniczna z 1667 r., przeprowadzona przez ks. Stanisława Święcickiego. Kościół z roku na rok niszczał, aż w roku 1728 został rozebrany.

Kościół parafialny w następnych wiekach był wielokrotnie niszczony i odbudowywany. W latach 1881-1896 dokonano generalnej przebudowy świątyni według projektu arch. Konstantego Wojciechowskiego. Spowodowało to ostateczne zatarcie pierwotnego stylu kościoła. Obecny budynek jest niejednolity pod względem stylu. W prezbiterium znajduje się dębowy ołtarz główny, zaprojektowany przez Konstantego Wojciechowskiego. Reprezentuje styl gotycki, jest bogato zdobiony, stoją przy nim figury czterech Ewangelistów. W lewej nawie bocznej znajduje się obraz Matki Bożej Różańcowej oraz święci: Franciszek i Dominik, natomiast w prawej obraz Miłosierdzia Bożego i figura Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz obraz Trójcy Świętej, a także figury świętych Apostołów Piotra i Pawła. Okna prezbiterium wypełniają witraże przedstawiające św. Michała Archanioła, św. Stanisława biskupa i św. Kazimierza królewicza. Na ścianach i sklepieniu świątyni umieszczone są liczne malowidła. Stacje Drogi Krzyżowej zostały wykonane w XIX w. przez Józefa Buchbindera.

Z parafii pochodzi Sługa Boży Bernard Alojzy Łubieński, redemptorysta, jeden z najwybitniejszych misjonarzy i rekolekcjonistów pracujących w Polsce na przełomie XIX i XX w. oraz gorliwy krzewiciel kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

Od 1997 r. Wiskitki są siedzibą dekanatu.

Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski