Rys historyczny: Parafia w Dzierzbicach erygowana została na przełomie XIV i XV w. Najstarsza znana wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1425 r. Obecny kościół, murowany, pokryty dachówką, pobudowany został w 1789 r. z fundacji miejscowego dziedzica ks. Pawła Jastrzębowskiego, kanclerza gnieźnieńskiego, oficjała i kanonika łowickiego. W XIX w. był dwukrotnie restaurowany. W 1903 r. powiększono go o nowe prezbiterium z półkolistą absydą, dobudowano wieżę w fasadzie i zakrystię od strony północnej oraz kaplicę Matki Bożej po stronie południowej.

Zbudowany jest na planie prostokąta, zamkniętego ze strony wschodniej wielobocznie. Prezbiterium prostokątne, z dwoma zakrystiami po bokach. W nawie strop, a w prezbiterium sklepienie kolebkowe. Wystrój wnętrza klasycystyczny. W częściach nieprzebudowanych kościół zachowuje styl klasycystyczny. W retabulum ołtarza głównego znajduje się rzeźba Matki Bożej Królowej Świata z 1903 r. W klasycystycznych ołtarzach bocznych z końca XVIII w. znajdują się obrazy Matki Bożej ze św. Stanisławem Kostką i św. Alojzym oraz św. Marcina z tego samego okresu. Z dawnego wyposażenia pochodzi klasycystyczna ambona z 1798 r. i tablica erekcyjna kościoła. W ołtarzu głównym posąg Madonny z 1903 r., dłuta znanego artysty P. Waszkowskiego. W 2003 r. przeprowadzone zostały prace konserwacyjne i remontowe dzierzbickiej świątyni.

Kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża świętego w Chodowie

Na terenie parafii, w miejscowości Chodów, znajduje się kościół filialny. od XIV w. był tu modrzewiowy kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, ufundowany i uposażony przez miejscowych właścicieli Chodowskich, a przy nim parafia. Pierwsza wzmianka o nim znajduje się w aktach ziemskich łęczyckich pod datą 10 I 1387 r., kiedy to Wawrzyniec Cuniberti pozywa Stanisława z Chodowa o rzeczy należące do chodowskiego kościoła. Inne źródła podają, że drewniana, o zrębowej konstrukcji, jednonawowa świątynia wzniesiona została w 1788 r. przez Antoniego Jastrzębskiego. Natomiast Katalog Zabytków Sztuki podaje, że w tym roku kościół był restaurowany z inicjatywy ówczesnego dziedzica Chodowa Antoniego Jastrzębskiego. Z upływem czasu, na skutek upadku kościoła i braku dochodów, parafią tą zarządzali plebani z Dzierzbic, by ostatecznie w roku 1864 kościół chodowski wraz z całą parafią wcielono jako filię do parafii Dzierzbice.

Po II wojnie światowej, w 1948 r. kościół został uznany jako zabytek i wpisany do rejestru zabytków województwa łódzkiego. W latach 1975-1979 przeprowadzono gruntowny remont świątyni (podniesiono kościół o 70 cm, zbudowano właściwą zakrystię z bali, nową część wieży, wymieniono podłogi i dach). W październiku 1980 r. poświęcony został ołtarz (nadstawa), sprowadzony z Mrużyna. We wrześniu 1987 r. uroczyście obchodzono 600-lecie kościoła. Podczas prac remontowych w latach siedemdziesiątych XX w. odkryto duże ilości ludzkich kości i czaszek (zapewne szczątki znamienitych obywateli chodowskich rodów). Wewnątrz kościoła znajduje się drewniana płaskorzeźba, przedstawiająca Stanisława Jasiukowicza, przedwojennego właściciela Chodowa, ministra w podziemnym rządzie polskim, skazanego w Procesie Szesnastu.

Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski