Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Rawie Mazowieckiej

adres
Miejscowości należące do parafii
Msze Święte
Dane o parafii
Osoby

Rys historyczny: Pierwsza parafia w Rawie Mazowieckiej założona została w drugiej połowie XII w., prawdopodobnie przez księcia mazowieckiego Ziemowita I. Pierwszy kościół parafialny, pw. św. Piotra Apostoła, został konsekrowany w 1160 r. W połowie XV w. zastąpił go drugi, pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła. Na początku XVI w. (przed 1526 r.) duszpasterzowało
przy nim czterech kapłanów (proboszcz i trzech wikariuszy). W 1638 r. erygowano tu prepozyturę parafialną z kolegium mansjonarzy, która z czasem upadła, bowiem wizytujący parafię w 1762 r. archidiakon łowicki już o niej nie wspomina. Murowany kościół, wyposażony w siedem ołtarzy, był wówczas w opłakanym stanie i chylił się ku upadkowi, a duszpasterzował przy nim tylko proboszcz z wikariuszem.

Od 1374 r., z fundacji miejscowego mieszczanina Mikołaja Paczotki, na terenie parafii przez cały okres staropolski (do 1823 r.) istniała prepozytura szpitalna Świętego Ducha, najstarsza znana kościelna fundacja szpitalna na terenie diecezji łowickiej (erygowana w 1378 r., a zatwierdzona rok później przez arcybiskupa metropolitę gnieźnieńskiego Jana Suchywilka). Na mocy dokumentu fundacyjnego z 27 X 1374 r., wystawionego przez księcia Ziemowita III, opiekę duszpasterską nad jej pensjonariuszami sprawowali benedyktyni z klasztoru św. Wojciecha w Płocku. Przytułek zamieszkiwało średnio sześciu pensjonariuszy-bezdomnych. Prepozytura posiadała własną kaplicę, którą w XVII w. rozbudowano do formy murowanego kościoła z trzema ołtarzami, konsekrowanego w 1669 r. przez biskupa kijowskiego Tomasza Ujejskiego. W 1826 r. zrujnowany kościół przekazano ewangelikom, którzy dwa lata później zakończyli jego odbudowę, połączoną z rozbudową. W tym samym roku przy kościele dokonano erekcji rawskiej parafii ewangelicko-augsburskiej, istniejącej do dziś.

Na terenie parafii, na przedmieściu Boguskim, znajdował się także kościół pw. św. Stanisława biskupa, fundowany ok. 1520 r. przez burmistrza rawskiego Marcina Znosko z żoną Anną. Przy kościele, tak jak przy innych świątyniach, znajdował się cmentarz. Przez trzy wieki grzebani tu byli wierni, aż do roku 1824, kiedy rozebrano kościół i wybudowano tym miejscu osadę rzemieślniczą.

16 VIII 1612 r. przybyli do Rawy Mazowieckiej jezuici, sprowadzeni przez biskupa łuckiego Pawła Wołuckiego (od 1616 r. biskupa kujawsko-pomorskiego). Początkowo zamieszkali przy miejscowym kościele. Potem, z polecenia biskupa, jego brat Stanisław Wołucki, starosta rawski, wybudował dla zakonników na terenie parafii pierwszą drewnianą kaplicę, a przy niej drewniane
budynki (m.in. szkołę). Drugi etap budowy trwał w latach 1630-1642 i dzięki donacjom okolicznej szlachty wzniesiono murowane kolegium i drewniany kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. 18 V 1693 r. arcybiskup metropolita lwowski Konstanty Lipski dokonał uroczystego poświęcenia kamienia węgielnego pod nowy, murowany kościół. Na skutek braku funduszów, wojen, zarazy i biedy w mieście, budowa świątyni trwała z przerwami aż do roku 1730. Wtedy, 12 marca, jej uroczystej konsekracji pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny dokonał arcybiskup metropolita gnieźnieński Teodor Potocki, prymas Polski. W następnych latach (1730-1743) kościół wyposażono w ołtarze i ambonę, której wzór wzięto z kościoła jezuickiego we Wrocławiu. Na skutek kasaty Towarzystwa Jezusowego przez papieża Klemensa XIV w 1773 r. świątynię i kolegium przejęli najpierw pijarzy, a następnie, w 1780 r., Zakon Kanoników Regularnych Grobu Bożego w Polsce – Bożogrobcy Miechowscy (miechowici), którzy szukając dla siebie nowych form działalności próbowali zająć się również nauczaniem. Gdy Bożogrobcy, podporządkowując się ukazowi carskiemu kasującemu zakon, opuścili Rawę Mazowiecką w 1820 r., opiekę nad kościołem przejęli księża diecezjalni, przenosząc do niego siedzibę parafii, która pozostaje tu do dzisiaj.

Kościół wzniesiono w stylu baroku jezuickiego. Tworzy go nawa główna, zamknięta wielobocznym prezbiterium, wąskie nawy boczne z emporami na piętrze i zakrystia połączona korytarzem z plebanią (dawnym klasztorem). Nad wejściem góruje balkon chóru muzyczne go z rokokowym kartuszem na balustradzie. We wnętrzu kościoła, zdobionego polichromią, jest siedem osiemnastowiecznych barokowych ołtarzy. Ołtarz główny, w absydzie prezbiterium, mieści obraz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny z 1857 r. Ściany boczne prezbiterium zdobią malowidła przedstawiające Przemienienie Pańskie i Matkę Bożą Częstochowską. Tuż przy balustradzie usytuowano ołtarz boczny z obrazem św. Stanisława biskupa. W lewej nawie bocznej stoją ołtarze Matki Bożej Częstochowskiej i św. Stanisława Kostki, w prawej – św. Maksymiliana, św. Anny Samotrzeciej i Chrystusa Ukrzyżowanego. Zabytkowa jest także gotycka chrzcielnica z dawnego kościoła farnego, wykonana w końcu XIV w. z brązu. Pod kościołem mieszczą się krypty. Do budynku przylega klasycystyczna dzwonnica.

Biskup łowicki Andrzej F. Dziuba, dekretem z dnia 29 X 2015 r. zdecydował, że w kościele parafialnym w Rawie Mazowieckiej na czas Jubileuszowego Roku Miłosierdzia została otwarta Brama Miłosierdzia.

Miasteczko Krwi Chrystusa w Chrustach
Na terenie parafii, w Chrustach koło Rawy Mazowieckiej, w 1993 r. osiedliły się Siostry Misjonarki Krwi Chrystusa, założone w Polsce w 1987 r. Miejsce to otrzymało nazwę Miasteczka Krwi Chrystusa. Początkowo siostry prowadziły tu działalność charytatywną. W Rodzinnym ośrodku Formacji Chrześcijańskiej znalazło pomoc i schronienie wiele osób świeckich z różnymi problemami. Od 2003 r. mieści się tu Dom Generalny Sióstr Misjonarek Krwi Chrystusa. Na terenie Miasteczka znajduje się również Erem Maryi „Brama Nieba”, zamieszkiwany przez pierwszego diecezjalnego pustelnika, ks. Leszka Niewiadomskiego, będącego jednocześnie kapelanem sióstr. Miasteczko Krwi Chrystusa jest centrum duchowości Stowarzyszenia. Regularnie są w nim organizowane dni skupienia i rekolekcje dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski